De Fryske Wâlden

Wichters zijn kenmerkend voor de Fryske Wâlden (Friese Wouden). Je vond ze vroeger vaak langs slootkanten en op verloren hoekjes aan de rand van boerenerven en natuurlijk in (particuliere) tuinen. De Wichter wordt ook wel de Woudpruim en Pruimbes genoemd. 

De traditie van de Wichter is wat de boom zo speciaal maakt. Vroeger gaven mensen in de Friese Wouden elkaar een Wichterboom kado bij een trouwerij, de geboorte van een kind of wanneer kinderen uit huis gingen. Familie, vrienden, buren en bekenden schonken elkaar daarmee gratis plukgoud. Dat kwam goed van pas op de arme zandgronden. 

Spitkeet

Op de Groningse en Friese heide hadden de mensen het niet gemakkelijk. Het volk was erg arm en de omstandigheden waren verschrikkelijk slecht. Om de herinneringen aan deze erbarmelijke situatie op de heide levend te houden is het Themapark en Openluchtmuseum De Spitkeet in Harkema opgezet. Hier kun je zien hoe de mensen in de periode van 1850 tot 1950 werkten, woonden en leefden. 

Zo vind je hier o.a. een spitkeet, ook plaggenhut genoemd. Deze hutten werden in 1 dag gebouwd. Hierin woonden de armste mensen van de streek. De gezinnen waren vaak groot, de omstandigheden slecht, kindersterfte kwam veel voor. Als seizoenarbeiders probeerden mannen, vrouwen en kinderen wat geld te verdienen. 

Mensen die het zich enigszins konden veroorloven lieten een stenen huisje bouwen, een zogenaamd wâldhûske (woudhuisje). Voorin was de kamer met een aantal bedsteden, achterin is ruimte voor wat vee.

Nog erbarmelijker was de Holwoning, nauwelijks meer dan een verhoging in het landschap. Daar woonden de allerarmsten.

Vanaf 1909 bouwde de Stichting Woningbouw Achtkarspelen een groot aantal woningwetwoningen. Voorin is een ruime woonkamer met bedsteden, achterin is ruimte voor wat vee. Het dak is gedekt met pannen. Rondom zo’n woning was veel ruimte zodat de bewoners hun eigen voedsel konden verbouwen. De spitkeetbewoners gingen in deze huizen wonen toen de spitketen opgeruimd moesten worden.

Kippenhokken

Na de tweede wereldoorlog was er in Nederland veel woningnood. In deze streek extra veel. Als twee mensen wilden trouwen was er meestal geen woning beschikbaar. Soms werd een klein stukje bij de woning van de ouders aangebouwd. Heel vaak stond op het ruime erf een groot kippenhok. Dat werd dan betimmerd en zo ingericht dat het jonge paar er voorlopig in kon wonen. De kinderen van de laatste bewoners van de woningwetwoning die er nu nog staat, hebben in het begin van hun huwelijk allemaal op deze plaats in zo’n kippenhok gewoond.

Benieuwd of er dan ook een extra Wichterboom naast het kippenhok werd geplaatst...


Bron: De Spitkeet, Fotonummer 3144, Tresoar, Ryksargyf Fotos, 1900, ca.

Word donateur van de Spitkeet

Word donateur van de Spitkeet voor maar 20 euro. Donateurs hebben op vertoon van de donateurskaart het hele jaar vrije toegang voor het hele gezin en grootouders mogen op vertoon van de donateurskaart hun kleinkinderen vrij mee naar binnen nemen.

Word donateur